حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی در شب پنجم محرم 1447 در جمع سوگواران و محبان اهلبیت عصمت و طهارت، به تبیین یکی دیگر از اضلاع معرفتی نهضت عاشورا پرداختند.
استاد مرتضی جوادی آملی سخن خود را با روایت نورانی از امام رضا علیه‌السلام آغاز کرد که فرمودند:«من جلس مجلسًا یحیا فیه أمرنا لم یمت قلبه یوم تموت القلوب»؛ و تأکید کردند که حضور در مجالس احیای معارف اهلبیت علیهم‌السلام موجب حیات قلب در روز قیامت خواهد شد.
وی با اشاره به فلسفه قیام امام حسین علیه‌السلام، بر تغییر رژیم جاهلی و بازگشت جامعه اسلامی به مسیر توحید و عدالت تأکید کرد و گفت: هدف امام نه اصلاح ظاهری، بلکه براندازی بنیادهای رژیم طاغوتی اموی و احیای نظام الهی بود
استاد مرتضی جوادی آملی در تبیین ارکان نظام جاهلی، به دو رکن اصلی یعنی شرک در عبادت و انکار جریان رسالت و وحي اشاره کرد و افزود: حاکمان اموی گرچه به ظاهر به دین پایبند بودند، اما باطن نظام آن‌ها برگرفته از جاهلیت بود؛ حکومتی که قانون‌گذاری را از خداوند سلب می‌کرد و آن را در اختیار خود می‌دانست.
وی تأکید کرد که یکی از شاخصه‌های نظام جاهلی، نپذیرفتن حاکمیت خداوند در قانون و اداره جامعه است و اینجاست که امام حسین علیه‌السلام با صدای بلند آیه قرآن را متذکر می شود که « أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ ۚ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ»
استاد مرتضی جوادی آملی با استناد به داستان‌های قرآن درباره پیامبران الهی و معجزات آن‌ها، نشان داد که همه پیامبران در مواجهه با همین جبهه جاهلیت و انکار وحي و قانون الهی قرار داشتند.
استاد مرتضی جوادی آملی با اشاره به وفاداری یاران امام، حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه و فداکاری نوجوان بنی‌هاشم، مجلس را با ذکر مصیبت اهلبیت و به یاد نوجوان دلاور کربلا، عبدالله بن حسن علیه‌السلام به پایان برد.