ویژه برنامه تلویزیونی انسان در آیینه رسالت
به مناسبت دهه آخر صفر، حجت الاسلام و المسلمین استاد مرتضی جوادی آملی استاد حوزه و دانشگاه در ویژه برنامه تلویزیونی انسان در آیینه رسالت، به تبیین حقیقت انسان پرداخته و در هر قسمت از آن، به نکات مطرح در این زمینه پرداخته اند.
▫️ امروز کسانی که از #اومانیسم و انسان گرایی و انسان محوری دم می زنند و انسان را محور همه چیز می دانند و گرایش به انسان و توجه به انسان را در همه امور اصل و ختم همه چیز می دانند از این نکته غافل اند که این انسان خود از جایگاه دیگری آمده است و به آن جایگاه باز می گردد.
نقطه غفلت انسانی و اومانیسم و این مکتب انسان گرایی که امروز جامعه بشری به آن مبتلا شده است غفلت از این لقاء و از این دیدار است که نقطه آغاز معرفتی او را خدا تأمین فرمود: ﴿أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلی﴾ و نقطه انجام هستی او را هم به لقاء و دیدار خود همراه کرده است ﴿یا أَیهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقیهِ﴾.
👈 این خدا که بدأ و ختم انسان را با حضور خود تأمین فرموده است در کتابش در این آیینه تمام نمای رسالت رسول مکرّم اسلام در قرآن عزیز می فرماید: ﴿إِنَّ الَّذینَ لا یرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ ٭ أُوْلَئكَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُواْ یكْسِبُون﴾... .
↙️ آپارات:
https://aparat.com/v/fnz2b70
↙️ یوتیوپ:
https://youtu.be/LqGzJOUXKDs
➖ جلسه: 2
➖ تاریخ: محرم و صفر 1446 قمری
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم
بسم الله الرحمن الرحيم
«الحمدلله رب العالمين و صلّي الله علي محمّد و آله الطّاهرين».
بحثي که با مخاطبان گرامي و فرهيخته داريم تحت عنوان انسان در آيينه رسالت رسول مکرّم اسلام است. اين ايام و ليالي که متعلق است به حضرت خاتم الأنبياء سيد المرسلين حضرت محمد مصطفي(عليه آلاف التحية و الثناء) به جنبههاي وجودي و اموري که حضرت پرداختهاند و بيان داشتهاند توجه ميکنيم.
يکي از عمدهترين جهاتي که پيامبر گرامي اسلام بدان به درستي پرداختهاند خدا و انسان است. خالق انسان پروردگار عالم که انسان را به عنوان يک موجود آفريده است چگونه او را معرفي ميکند و توصيف مينمايد؟ اگرچه همه جهان و هستي زيبايي و طراوت و جايگاه خاص به خود را دارند اما انسان به عنوان اشرف موجودات و برترين موجود و عاليترين هستي از طرف پروردگار عالم معرفي شده است که با بياناتي همانند: ﴿وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدَم﴾[1] خداي عالم ميفرمايد ما انسان را بر کثيري از موجودات خود برتري و فزوني بخشيدهايم. اين انسان را دارند معرفي ميکنند. انسان امروز و آنچه که به عنوان انسانگرايي مطرح است بايد اين فضا را به درستي بشناسد که از ناحيه رسالت انبياي الهي عموماً و رسول مکرّم اسلام خصوصاً انسان چگونه معرفي شده است، از جايگاه خالقش و آفريدگارش چگونه ستوده شده و توصيف شده. در آغاز هستي خداي عالم انسان را با خود آشنا کرد و خود را در وجود انسانها به درستي نشان داد به گونهاي که در قرآن خداي عالم ميفرمايد که: ﴿وَ أَشْهَدَهُمْ عَلي أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلي﴾[2] اين نقطه آغاز آشنايي انسان با خالق و پروردگار است که همه ربوبيت خدا را در صحنه وجود و نفس خود ديدند و شاهد بودند و خدا هم آنها را بر وجودشان شاهد قرار داد تا خدا را مشاهده کنند و به ربوبيت او اذعان و اقرار کنند. ﴿أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلي﴾ اين لحظه آغازين آشنايي انسان با خالقش و پروردگارش.
در پايان هستي هم فرمود: ﴿يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيهِ﴾[3] چقدر اين عنوان شريف و عزيز است! انسان به لقاء الهي بار مييابد و خدا را در کسوت جلال و جمالش مينگرد و او را با اسماء حسنايش زيارت ميکند اين چه شأن و جايگاهي است که خداي عالم در نهايت هستي انساني قرار داد. ﴿يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيهِ﴾ اين آيه از آياتي است که در ابتداي رسالت رسول گرامي اسلام نازل شده است و خداي اکرم بر اين انسان طلوع کرد و اين انسان را با بهترينها و برترينهای نظام هستي آميخته کرد.
اينکه بدأ و ختم انسان به خدا منتهي و مبتدي است و اينکه انسانها در سايه پروردگار و خالقشان زيست ميکنند از بهترين و ارزشمندترين مواهبي است که انسان بايد قدر آن را بداند. امروز کساني که از اومانيسم و انسانگرايي و انسانمحوري دم ميزنند و انسان را محور همه چيز ميدانند و گرايش به انسان و توجه به انسان را در همه امور اصل و ختم همه چيز ميدانند از اين نکته غافلاند که اين انسان خود از جايگاه ديگري آمده است و به آن جايگاه باز ميگردد. نقطه غفلت انساني و اومانيسم و اين مکتب انسانگرايي که امروز جامعه بشري به آن مبتلا شده است غفلت از اين لقاء و از اين ديدار است که نقطه آغاز معرفتي او را خدا تأمين فرمود: ﴿أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلي﴾ و نقطه انجام هستي او را هم به لقاء و ديدار خود همراه کرده است ﴿يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيهِ﴾.
اين خدا که بدأ و ختم انسان را با حضور خود تأمين فرموده است در کتابش در اين آيينه تمامنماي رسالت رسول مکرّم اسلام در قرآن عزيز ميفرمايد: ﴿إِنَّ الَّذينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذينَ هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ ٭ أُوْلَئكَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُون﴾[4]، اين خطر را انسانگرايي و مکتب اومانيسم بايد کاملاً متوجه باشد که خداي عالم هشداري سنگين ميدهد. کساني که باور به خدا را از دست دادهاند و هرگز فکر نميکنند و اميدي ندارند که با خداي خود روبرو بشوند و خالق و پروردگار و آغاز و انجام هستي خود را ببينند اينها اشتباه ميکنند ﴿إِنَّ الَّذينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا﴾، آنهايي که به ديدار ما هيچ توجهي ندارند اميدي نبستهاند و کمترين توجهي به اين امر ندارند و در اين فضا با غفلت تمام زندگي ميکنند و فکر ميکنند که آنچه که به عنوان حيات دنيا براي خود انتخاب کردهاند اين تمام هستي است، آنگونه که مکتب اومانيسم تمام هستي را در مدار دنيا خلاصه ميکند و هستي را منحصر در عالم طبيعت قرار ميدهد اين غفلت بزرگ را بايد از انسانگرايي امروز و مکتب اومانيسم جدا کنيم و آنها را متوجه به اين معنا کنيم که آغاز و انجام انسان با خدا تأمين ميشود. اين مطلبي است که بايد مورد توجه باشد.
خداي عالم هشدار ميدهد با آگاهي تمام اين معنا را القاء ميکند: ﴿إِنَّ الَّذينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا﴾، آنهايي که رابطه بين خود و خدا را قطع کردهاند و هيچ اميدي به ديدار و لقاء حق ندارند و خود را به حيات دنيا وابسته کردهاند و ديگر از حيات دنيا چشم بر نميدارند ﴿وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها﴾ فکر ميکنند که حيات دنياست که هستي آنها را و آغاز و انجام آنها را تأمين ميکند ﴿أُوْلَئكَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ﴾. اين امري است که کاملاً در بدنه مکتب اومانيسم راه پيدا کرده و آنها را گرفتار کرده است که فکر ميکنند که توجه به عالم طبيعت و عالم دنيا و اطمينان و اعتماد و تکيه بر عالم دنيا تمام هستي آنها را تأمين ميکند اين خطر متوجه اين مکتب هست ﴿وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذينَ هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ ٭ أُوْلَئكَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ﴾، اينها دارند به سمت سختي و به سمت دشواري و صعوبت پايان هستي ميرسند آنها – معاذالله - ممکن است به آتش و نار الهي مبتلا بشوند و اين بخاطر کار خودشان است، خداي عالم کسي را مصيب و معاقب قرار نميدهد مگر به عمل خودش ﴿أُوْلَئكَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُون﴾.
بنابراين رابطه خدا و انسان و اينکه خدا با انسان چگونه معامله کرده است به عنوان اشرف موجودات اکرم موجودات، نوع اخير، همه کمالاتي که در نظام هستي هست را در انسان جمع کرده است ﴿وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدَم﴾، اين انساني که جايگاه وجودياش در عالم به اين حد رفيع و مرتفع است و اينکه خداي عالم در وجود اين انسان تابيده و خود را به او نشان داده و نمايانده و از او به ربوبيتش اعتراف گرفته است و در پايان هم خود را براي لقاء و ديدار با انسان آماده کرده است، اگر انسان بخواهد غفلت کند و از اين خدا چشمپوشي کند در حقيقت خود را به سختي و صعوبت خواهد انداخته است ﴿أُوْلَئكَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُون﴾.
بنابراين در آيينه رسالت رسول مکرم اسلام، قرآن مجيد، انسان اينگونه توصيف شده اينگونه جايگاه يافته و اينگونه آغاز و انجامش تعريف شده است و انسان از اين امر و از اين مسئله خطير نبايد غافل باشد که سرانجام ناصوابي – معاذالله - ممکن است انسان را تهديد کند.
اميدواريم که انسان در اين مکتب انسانگرايي راه خودش را پيدا بکند و انسان خدا را با اين اوضاع بشناسد.
«و السلام عليکم و رحمة الله و برکاته»
[1]. سوره اسرا، آيه70.
[2]. سوره اعراف، آيه172.
[3] . سوره انشقاق، آيه6.
[4] . سوره يونس، آيه7و8.